Βιοπαλαιστής είπε...
Φίλε Venceremos, από την αρχή πρέπει να παραδεχτούμε δύο πράγματα. Πρώτο, ότι το blog που φιλοξενεί τα σχόλιά μας, δηλ., ο crousma τοποθετείται με ιδιαίτερη ευαισθησία και σεβασμό, στο πρόσωπο του μεγάλου μας συνθέτη, στα ζητήματα δηλ., που θίγει με τη δήλωσή του. Δεύτερο, πιστεύω ότι ο ίδιος, ο Μίκης Θεοδωράκης, βγαίνει μέσα από τη δήλωσή του, και πως θα μπορούσε να είναι αλλιώς, ακριβώς αυτό θέλει. Επιζητεί τα σχόλια, ως έναν άμεσο τρόπο επικοινωνίας με τον λαό, για την ευημερία και την πολιτιστική ανάπτυξή του οποίου, ποιος μπορεί να το αμφισβητήσει, αφιέρωσε όλη τη ζωή και το έργο του. Αλλά και να μην ήταν έτσι. Δεν νομίζω ότι απαραίτητος όρος, για να μπορεί κανείς να σχολιάσει δηλ. να κριτικάρει θέσεις η πράξεις δημόσιων προσώπων, είναι το «ανάστημα». Ιδιαίτερα σήμερα σημασία έχει, είναι προφανείς οι λόγοι, η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων. Από κει και πέρα τα σχόλια μπορεί να είναι εύστοχα η μη. Εννοείτε, σχόλια με πρόθεση την συνεννόηση, την σύνθεση των απόψεων και όχι μέσα από ένα πνεύμα στείρας αντιλογίας η εξυπνάδας. Ο crousma δεν φαίνεται να απορρίπτει τις υποθέσεις του Μίκη. Απλώς επισημαίνει, και σωστά κατά την γνώμη μου, ότι αυτή τη «στιγμή» είναι άλλες οι προτεραιότητες στις οποίες πρέπει το λαϊκό κίνημα να επικεντρώσει την προσοχή του και την οργανωμένη δράση του. Αντε καλό και με επιτυχίες αγωνιστικό μήνα.
Φίλε Βιοπαλαιστή,
Μπορούμε να παραδεχτούμε πολλά πράγματα και, γιατί όχι, να συμφωνήσουμε σε όλα.
Θυμίζω ότι το σχόλιό μου ήταν: "Παιδιά, δεν έχουμε το ανάστημα να σχολιάσουμε τον Μίκη."
Το blog λοιπόν που φιλοξενεί τα σχόλιά μας, και το οποίο τιμούμε με τις διαφορετικές με αυτό απόψεις μας—τιμώντας έτσι το νόημα της φιλοξενίας—θα μπορούσε να τοποθετείται με ακόμη περισσότερη και ιδιαίτερη ευαισθησία και ακόμα μεγαλύτερο σεβασμό στο πρόσωπο, όπως ορθά επισημάνατε, του μεγάλου μας συνθέτη, και όχι μόνο, Μίκη.
Δεν νομίζω ότι η όποια διαφωνία απέναντι στα ζητήματα τα οποία θίγει ο Μίκης μεταφέρεται στο πρόσωπο του. Δεν αποτελεί, δηλαδή, ad hominem προσβολή—όχι μόνο απέναντι στον Μίκη—σε οποιοδήποτε πρόσωπο η διαφωνία στα ζητήματα τα οποία θίγει με δηλώσεις του ή με αυτά που εμείς εκλαμβάνουμε ως δηλώσεις του. Το αλάθητο δεν νομίζω να το διεκδικεί κανείς μας.
Επειδή, πράγματι, ιδιαίτερα σήμερα σημασία έχει η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, η δική μου άποψη την οποία καταθέτω όχι για να υπερασπίσω τον Μίκη, διότι είμαι ασήμαντος μπροστά του, είναι η εξής:
Πρώτον, ο τίτλος που έχει το post δεν είναι πετυχημένος. Παραπέμπει στο έργο του 1967 (με τον Sidney Poitier). Στο συγκεκριμένο έργο ο «κύριος» μέσα από μια πολύ προσεκτικά μεθοδευμένη (σεναριακά και δραματουργικά) χάλκευση πατρονάρει τα παιδιά και έντεχνα τα χειραγωγεί, αντί να τα ακολουθεί. «Διδάσκει» αντί να διδάσκεται στην ουσία και να αντικατοπτρίζει, να σχηματοποιεί, τη σοφία του αυθορμητισμού των παιδιών. Δεν είναι τυχαίος ούτε ο χρόνος που δημιουργήθηκε και προβλήθηκε το συγκεκριμένο έργο. Σκεφτείτε τι γινόταν τότε στις ΗΠΑ και στη Βρετανία (χώρα παραγωγής). Φυσικά, δεν είναι τυχαία ούτε η επιλογή του συγκεκριμένου ηθοποιού ως δασκάλου σε τάξη λευκών. Κι αν εμφανίζεται η αφροαμερικανική μειονότητα-πλειονότητα σε ορισμένες πολιτείες, εμφανίζεται ως μειονότητα. Θυμηθείτε ότι μόλις το 1954 άρθηκε στις ΗΠΑ η απαγόρευση διαχωρισμού λευκών και αφρο-αμερικανών στα σχολεία. Ήταν η απόφαση Brown v. Board of Education of Topeka, 347 U.S. 483 (1954) την οποία έβγαλε το Ανώτατο Δικαστήριο (Supreme Court) των Ηνωμένων Πολιτειών, και την οποία ο Antonin Scalia, τωρινός δικαστής του προαναφερθέντος δικαστηρίου, θεωρεί λανθασμένη. Ενημερωτικά αναφέρω ότι είναι αυτός που με την ψήφο του (παρότι ο γιος του ήταν στη νομική εταιρεία που εκπροσωπούσε ένα εκ των διαδίκων, τον George W. Bush) νομιμοποίησε την κυβέρνηση Bush.
Δεν ξέρω πόσων ετών είστε αλλά αν είστε λίγο μεγαλύτερος, θα μπορείτε ευκολότερα να νιώσετε τι θεριό είναι ο Μίκης. Δεν θα σκεφτόσασταν να τον παρομοιάσετε με τον «κύριο» της συγκεκριμένης ταινίας, ο οποίος στην ουσία γίνεται κύριος, κυριεύει τα παιδιά, τα οποία διορθώνονται και συμ-μορφώνονται με τα όσα ο «κύριος» υποσυναισθαντικά τους περνάει. Δεν είχα την τύχη να είμαι συναγωνιστής του Μίκη, κι όταν κάποτε βρεθήκαμε κοντά κατάπια τη γλώσσα μου, αλλά απ’ όσα έμαθα έχω πειστεί ότι ο Μίκης είναι από τους Αρχαγγέλους της Δημοκρατίας, από τους ημίθεους του Αγώνα. Σκεφτείτε μόνο το ξύλο που έφαγε.
Δεύτερον, πιστεύω ότι κάθε επικοινωνία επιζητεί το διάλογο και, γιατί όχι, κυρίως τον αντίλογο. Τον αντίλογο τον παρέχει το crousma. Παρέχω κι εγώ, λοιπόν, τον αντίλογο στον αντίλογο απ’ το crousma, το οποίο, σε αντίθεση μ’ εσάς, πιστεύω ότι απορρίπτει τις «υποθέσεις», όπως με οξύνοια χαρακτηρίζετε, του Μίκη.
Το crousma απορρίπτει το γεγονός ότι έχουμε εθνική ανεξαρτησία, γεγονός που αποτελεί υπόθεση στη συλλογιστική του Μίκη.
Δεν συμφωνώ λοιπόν με το crousma ότι δεν έχουμε εθνική (η έμφαση προστέθηκε απ’ τον γράφοντα) ανεξαρτησία. Δεν ταυτίζω τη συγκεκαλυμμένη δικτατορία του εκάστοτε κράτους με το έθνος. Όχι μονο εγώ αλλά και κανένας θεσμός του Διεθνούς Δικαίου. Η Ελλάδα έχει—ως έθνος—διεθνή νομική προσωπικότητα, η οποία δεν ταυτίζεται με—ούτε συναρτάται από—την εκάστοτε κυβέρνηση. Αν δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο, δεν θα μπορούσε να είναι φερέγγυα έναντι (ούτε υπόλογη εξαιτίας) οποιασδήποτε διεθνούς συμφωνίας. (Αρχή ‘Pacta sunt servanda’, άρθρο 26 της Σύμβασης της Βιέννης περί του Νόμου των Συνθηκών -1969)
Επίσης, διαφωνώ και μαζί σας όταν δέχεστε ότι—ειδικά αυτή τη στιγμή—είναι άλλες οι προτεραιότητες στις οποίες θα πρέπει να εστιάσει το κίνημα. Ποιές είναι αυτές οι προτεραιότητες που πρέπει να λάβουν προτεραιότητα έναντι της ένταξης της Ελλάδας στο ΔΝΤ; Γιατί δεν τις αναφέρετε—ούτε εσείς ούτε το crousma;
Σε ό,τι αφορά τον Μαρξισμό, θα μάθουμε εμείς στον Μίκη τι «θα έπρεπε να γνωρίζει»; Και μόνο τη διατύπωση τη θεωρείτε επιτυχή; Ή μήπως πιστεύετε ότι δεν γνωρίζει ο Μίκης τον Μαρξισμό με την εμβρίθεια με την οποία εμείς έχουμε εντρυφήσει;
Τέλος, διαφωνώ και με το ότι μπορούμε να σχολιάζουμε χωρίς να έχουμε το ανάστημα. Το λέω αυτό για πολλούς λόγους, τους οποίους συνοψίζω στα παρακάτω:
Πρώτ’ απ’ όλα, δεν μπορούν πάντοτε τα λόγια μας να μεταφέρουν, να εκφράσουν αυτό που πραγματικά θέλουμε να πούμε. Σ’ αυτή την περίπτωση, μια βιωματική (από πρώτο χέρι, δηλαδή) εμπειρία συντελεί στο να κατανοήσουμε ό,τι θέλει να πει κάποιος. Δεν έχουμε οι νεώτεροι, και βάζω και τον εαυτό μου μέσα, κοινά βιώματα με τη γεννιά και του Μίκη, και του Κύρκου, και του Γλέζου. Δεν νομίζω ότι μπορέσαμε, τουλάχιστον με τη μία, να κατανοήσουμε ό,τι οι άνθρωποι αυτοί είπαν, και έχουν—κυρίως τώρα—να πουν.
Με στενοχωρεί όταν βλέπω σε άλλα blogs ευφυέστατους σχολιαστές να επιτίθενται σε αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι είναι σύμβολα. Ίσως πείτε ότι εξισώνω τους τρεις λανθασμένα διότι δεν δέχτηκαν και οι τρεις επίθεση. Ρωτώ λοιπόν. Έχετε την εντύπωση ότι αν τους βάσταγαν τα πόδια δεν θα ήταν κι αυτοί μπροστάρηδες μαζί με τον Γλέζο; Δεν θα έτρωγαν κι αυτοί το δακρυγόνο στα μούτρα; Έχουν διαφορά οι τρεις αυτοί Αρχάγγελοι;
Ειδικά ο Μίκης, αν είχατε δει πρόσφατο αφιέρωμα σε επεισόδια για τη ζωή του, έχει ταπεινωθεί ακριβώς στο σημείο που είπα με τρόπο που δεν έχει ταπεινωθεί κανένας από μας τους νεότερους. Και δεν έχει ταπεινωθεί κανένας από μας τους νεότερους κατ’ αυτόν τον τρόπο, επειδή προηγήθηκε ο Μίκης και πολλοί άλλοι απ’ τη γενιά του Μίκη. Και ο Κύρκος και ο Γλέζος. Σταυρώθηκαν αυτοί για ν΄αναστηθούμε εμείς.
Ξαναρωτώ. Αν παρόμοιο ή αυτό το post (απ' το crousma) το οποίο δεχόμαστε ως καλοπροαίρετο—γι’ αυτό άλλωστε και το σχολιάζουμε—αφορούσε τον Γλέζο, θα τολμούσε κανείς να το ανεβάσει;
Ξαναρωτώ. Αν δεν είχε προηγηθεί το περιστατικό στον Άγνωστο Στρατιώτη, θα μας ενδιέφερε τόσο πολύ ο Μανώλης ο Γλέζος; Ή μήπως νομίζετε ότι αυτό που του συνέβει είναι το χειρότερο απ’ όσα του συνέβησαν; Ενημερωτικά αναφέρω ότι όταν περίμεναν—για μήνες—το εκτελεστικό απόσπασμα κάθε αυγή, μαζί με τον Λεωνίδα τον Κύρκο, ο Γλέζος χτυπούσε τον τοίχο του κελιού όταν ξημέρωνε κι έλεγε στον Κύρκο «Ζούμε λιόντα».
Παρόμοιες ιστορίες έχει να πει πολλές και ο Μίκης.
Ξαναρωτώ. Αν ρωτάγαμε τον Γλέζο για τον Μίκη, τί πιστεύετε ότι θα μας έλεγε; Ότι έχει διαφορά μ’ αυτόν επειδή έκαναν διαφορετικές επιλογές στον πολιτικό στίβο;
Ξαναρωτώ. Ακόμα κι αν όντως είναι ή μας φαίνεται ότι είναι λανθασμένη η όποια πολιτική επιλογή αυτών των ανθρώπων, μπορούμε πάντοτε να κατανοήσουμε τη στρατηγική των κινήσεών τους και κυρίως τα κίνητρά τους, τα οποία υπήρξαν πάντοτε άδολα;
Δεν είναι καλύτερο να τους ρωτήσουμε πρώτα πριν σχολιάσουμε; Ακόμα κι αν όντως κάποια ενέργεια είναι άστοχη, πιστεύετε ότι μπορούμε να τη σχολιάσουμε όταν είμαστε «έξω απ’ το χορό»;
Το λέω εγώ που όταν έγινε ό,τι έγινε το 1989 είπα «την έκανε τη μ@λ@κί@ ο Θεοδωράκης.» Δεν σχολιάζω το σχόλιο απ’ το crousma ως ο αναμάρτητος, ούτε πετάω πέτρα.
Τελειώνοντας, επιτέλους, θέλω να πω ότι δεν πρέπει να μας διαφεύγει και η στόχευση εναντίον του Μίκη από κάποιους που θέλουν να φαίνεται ότι εκπροσωπούν τη νεολαία. Θυμηθείτε ότι πριν λίγους μήνες ο Μίκης αναγκάστηκε να γράψει επιστολή για να πει ότι περιμένει «με τα παράθυρα ανοιχτά» τους «λεβέντες» που τον θεωρούν εμπόδιο στους κοινωνικούς αγώνες.
Ο Μίκης είναι το εμπόδιο για να κάνουμε την εξέγερση;
Ακόμα κι αν όντως ήταν επιβεβλημένο—που δεν είναι—να σχολιάσουμε τα όσα είπε ο Μίκης, δεν θα έπρεπε—ειδικά τώρα—να το κάνουμε.
